Imprentas di Ivan Marongiu

“Madre Pietra”, in Casteddu una mustra dedicada a s’arte de Sciola

“So nàschidu dae una pedra e  istimo sa terra, s’abba, sos frores e su sole”. Custos faeddos los costumaiat a nàrrere pro isse etotu Pinuccio Sciola, artista mannu in su panorama cuntemporàneu internatzionale, chi in Sardigna prus de ogni àteru, at indagadu in manera contina, originale e poètica su raportu tra arte e natura.

A custu raportu est dedicada sa mustra ‘Madre Pietra, la natura, la scultura, la città’, cuncordada in Casteddu, in su casteddu de Santu Micheli, a chimbe annos dae dispedida de s’iscultore de Santu Sparau. S’espositzione, a incuru de Simona Campus e de Tiziana Ciocca, paris cun Maria Sciola, si basat subra sa chirca de sas potentzialidades espressivas de sos materiales.

“A chimbe annos dae sa morte de s’artista, sa Fundatzione Sciola, paris cun totu sa tzitade de Casteddu, at bòlidu dare unu donu importante a Pinuccio Sciola. Bida sa calidade e s’importàntzia de sas òperas espostas, sa mustra rapresentat un’ocasione manna pro connòschere prus a fundu unu de sos artistas sardos prus connotos de su panorama artìsticu cuntemporàneu”, at naradu Chiara Sciola sa presidente de sa Fundatzione Sciola.

Gràtzias a unu corpus de materiales, calicunu fintzas inèditu, sa mustra, chi at a èssere arrichida dae fainas didàticas dedicadas a sos grupos de piseddos e a su pùblicu lìberu de ogni edade, est fintzas un’ocasione pretziosa pro torrare  a pònnere s’atentzione subra s’acàpiu de s’iscultore cun sa tzitade de Casteddu. S’allestimentu est contivigiadu dae Salvatore Campus.

Madre Pietra, la natura, la scultura, sa città, est realizada gràtzias a s’agiudu de sa Fundatzione Sciola e faghet parte de sa programmatzione de s’assessoradu a sa Cultura de su Comunu de Casteddu. Sa mustra si podet bisitare finas a su 3 de santugaine, rispetende sos inditos pro parare fronte a s’ispàinu de su Covid.

Bisitare su Giardinu Sonoru pensadu dae Pinuccio Sciola cun sa fìgia Maria est un’esperièntzia incredìbile, ca pro ite si podet respirare totu sa magia e s’ammàliu de èssere ghiados dae s’eredera de su maistru, sa fìgia, apuntu.

In custas dies, paris cun s’abertura de sos parcos archeològicos e de sos museos, at torradu a abèrrere fintzas su  Giardinu Sonoru de Pinuccio Sciola, gestidu in Santu Sparau semper dae sa fìgia Maria. S’ispàtziu espositivu de Pinuccio Sciola fiat in printzìpiu unu terrinu de sa famìlia Sciola, oto ètaros de olias e de aràngios chi, in sos Annos Sessanta, su giòvanu iscultore impreaiat comente  laboratòriu pro traballare linnas de ogiastru e pedras in trachite o arenària. Sa prima espositzione fiat istada fata in su 1963, cando Foiso Fois, Aligi Sassu e Beppe Viola, chi ant a divènnere amigos mannos de Pinuccio, fiat andados a Santu Sparau pro pòdere connòschere s’artista massaju.

Gràtzias a sas bursas de istùdiu e a sa curiosidade manna sua,  Sciola a bìagiat e istùdiat  in giru pro s’Europa: dae su Magisteru de Arte de Porta Romana a Firenze a s’Universidade internatzionale de Salisburgu. In su 1968 su maistru at s’idea de cambiare sa bidda sua, de la mudare in unu laboratòriu de arte pùblica, trasformende Santu Sparau,  bidda de ludu e de massajos, in una Bidda Museu, chi a oe contat prus de 800 murales e installatziones artìsticas. Su Giardinu de famìlia duncas si fiat tramudadu in logu de riuniones, ammuntonamentu de mentes, laboratòriu de ideas.

Sciola in totu su percursu suo no at mai abbandonadu sa pedra. “Sa pedra est natura e sa natura est mama” e at sighidu a semenare sos monolites suos cun su pensamentu e s’isperu chi torrarent a èssere parte de sa natura chi los aiat generados. A oe su Giardinu Sonoru est logu de pellegrinàgiu, coro de sa Bidda Museu chi mantenet bia sa filosofia de s’artista. Chie visitat cussos logos si nde andat cun una prospetiva noa subra sa natura e su rispetu suo. Sa fìgia lu diriget dae su 2014, ma est dae cando fiat minore chi at cumentzadu a pigare cunfidèntzia cun s’arte de su babbu.

Su Giardinu Sonoru est un’ispàtziu sena tempus, ognunu lu bivet cun su filtru de sos sentidos suos, cun  làgrimas e risitos. Una audioguida noa, acanta s’intendet sa boghe de s’artista e sas ispiegatziones suas, acumpàngiat su bisitadore tra  sas òperas prus significativas pro cumprèndere su percursu istòricu artìsticu suo. Mentras sas ghias ispetzializadas de su Giardinu Sonoru, a s’ispissu acostagiadas dae dischentes de sas universidades, acumpàngiant a s’iscoberta de sos sonos de sas diferentes castas de materiales.

In prus de èssere ispàtziu museale interativu, su Giardinu Sonoru est logu de istùdiu chi acollit istudiantes de arte, de architetura e de benes culturales chi tenent sa possibilidade, sighidos dae s’istòrica de s’arte Giulia Pilloni, de s’apresiare a custu artista visionàriu  tochende cun manu documentos e progetos istòricos.

Pinuccio Sciola at creadu òperas capatzas de faeddare totu sas limbas de su mundu e cun persones de totu sas evade. Difatis sa punna de su museu est cussa de favorire su diàlogu cun sos pipios e cun sos betzos colende dae s’atzessibilidade de un’òpera chi resesset a èssere interativa fintzas sena s’impreu de sa tecnologia.

Su coro de sa bidda de Santu Sparau immoe cunservat sa manna eredade artìstica chi Sciola nos at lassadu. Dae sos interventos artìsticos in sos muros a sos caminos colorados chi acumpangiant sos bisitadores finas a s’intrada de su museu  a chelu abertu, su Giardinu Sonoru est un’ispàtziu artìsticu sena tempus, un’orizonte de pedras megalìticas acanta si podet intèndere su nuscu de sos aràngios acanta sos  òspites podent fàghere  un’esperièntzia chi lassat rastas non de pagu contu in sos bisitadores.

Comente amus naradu, s’ispàtziu museale est atentu meda a sos pipios e a sas iscolas. Colende in sos caminos colorados de sa Bidda Museu cun s’Assòtziu Fentanas, chi ammaniat bìsitas ispetzìficas a segunda de s’edade, tra catzas a s’iscusòrgiu e laboratòrios de giogos antigos, a pagu a pagu s’arribbat a su Giardinu Sonoru, acanta Federica Collu, responsàbile de sos progetos musicales, promovet s’impreu de sas manos e de sa creatividade, movende dae materiales simpres comente sas ortalìtzias, chi cun unu pagu de fantasia si trasformant in pessonàgios fantàsticos.

A livellu sonoru Sciola traballaiat mescamente rocas de orìgine efìmera vulcànica, comente  su basaltu, e sedimentària comente  su calcare. Sas pedras calcàreas si formant suta s’abba e su sonu chi posca nde derivat est unu sonu lìcuidu e melodiosu. Su basaltu, imbetzes, est sa pedra chi simbulègiat sas orìgines nostras, sa cultura nostra. Su sonu suo est totu diferente, prus profundu..

S’obietivu de su museu a chelu abertu est fintzas su de rèndere torra s’arte a sa portada de totus, difatis sunt prevìdidas fintzas bìsitas ispetziales pro persones  chi non bident e chi no intendet. In prus cun un’assòtziu sardu est printzipiada una collaboratzione gràtzias a sa cale sas persones ipovedentes o tzegas acumpàngiant sos bisitadores infatzolados.

In su Giardinu chi como est curadu dae Maria Sciola e dae sos frades, Tomaso e Chiara, organizant eventos culturales e cuntzertos cuntestualizados a s’ambiente.  Pro sas chidas chi benint sunt in programma unos cantos eventos chi s’ant a fàghere mescamente a de note. S’at a allùere unu fogorone in mesu a  de sos monolites, pròpiu comente  praghiat a s’artista. Issu  costumaiat a nàrrere: “Inoghe sos isteddos non ruent, inoghe naschent”.